Louis Hector Berlioz ur. 11 grudnia 1803 w La Côte-Saint-André k. Grenoble, zm. 8 marca 1869 w Paryżu – francuski kompozytor, twórca symfonii romantycznej, prekursor nowoczesnej kolorystyki, którego twórczość nadała kierunek rozwoju XIX-wiecznej symfonice; pisarz i krytyk muzyczny.
Ojciec Berlioza, doktor medycyny, przeznaczył syna do zawodu lekarskiego i początkowo nie przeszkadzał rozwijaniu wyraźnych zdolności muzycznych chłopca. 12-letni Berlioz śpiewał, grał na flecie, gitarze, uczył się harmonii, zaczynał nawet komponować. W 1821 został wysłany do Paryża do Szkoły [>>] Medycznej; dwa lata później rozpoczął systematyczne studia kompozytorskie u J.F. Lesueura, decydując się na porzucenie medycyny. Kontynuował naukę 1826–1828 w konserwatorium: harmonię i kontrapunkt u A. Reichy, kompozycję nadal u Lesueura. W 1829 powstała kantata oparta na scenach z Fausta, którą następnie kompozytor przerobił 1846 na „operę koncertową” Potępienie Fausta La Damnation de Faust. W 1830 Berlioz napisał jedno ze swych największych dzieł, programową Symfonię fantastyczną. Za symfonię Harold w Italii 1834 Paganini przesłał Berliozowi podarunek w postaci 20 000 franków.
Obok twórczości Berlioz zajmował się także działalnością publicystyczną od 1835 był stałym krytykiem muzycznym „Journal des Debats”. Walczył o swobodę i tolerancję dla nowej sztuki. Pierwsza jego opera, Benvenuto Cellini, wystawiona w 1838, nie zdobyła powodzenia, a życzliwe przyjęcie dramatycznej symfonii Romeo i Julia 1839 nie zmieniło nieufności do kompozytora. Także Potępienie Fausta, wykonane w Paryżu 1846, spotkało się z obojętnością słuchaczy – dopiero podróż koncertowa po Niemczech przyniosła Berliozowi sukcesy. Oratorium Dzieciństwo Chrystusa LEnfance du Christ zdobyło wreszcie 1854 publiczność Paryża. Następnego roku Liszt, serdeczny przyjaciel Berlioza, zorganizował Festiwal Berliozowski w Weimarze. W listopadzie 1863 wystawiona została w Theatre Lyrique w Paryżu opera-dramat liryczny Trojanie do libretta wg Eneidy Wergiliusza, ale jedynie we fragmentach inscenizacja składała się z aktów 3-5, pod zastępczym tytułem Trojanie w Kartaginie. Sukcesom kompozytorskim towarzyszyły ciężkie przeżycia osobiste Berlioza: zmarła druga żona kompozytora, niedługo potem jedyny syn. Na rok przed śmiercią Berlioz odbył triumfalną podróż koncertową po Rosji. Prócz wymienionych dzieł ważne miejsce w twórczości Berlioza zajmują uwertury: Król Lear 1831 i Karnawał rzymski 1844, opera komiczna Beatrycze i Benedykt 1862, Requiem 1837, pisał też utwory na chór z orkiestrą, kantaty, pieśni na głos z fortepianem, kompozycje religijne. Hector Berlioz napisał także studium na temat instrumentów muzycznych pt. Grtraité dinstrumentation et dorchestration modernes, zwane też w skrócie Traite dinstrumentation[1][2].
Pochowany został na Cmentarzu Montmartre w Paryżu. Autorem pomnika na grobie Berlioza był polski rzeźbiarz – Cyprian Godebski[3].
Jego pierwszą żoną była Harriet Smithson 1800–1854. Miał z nią syna Louisa 1834–1867.
